dcsimg

Heracleum sphondylium ( Afrikaans )

provided by wikipedia AF

Heracleum sphondylium, of bereklou, is ’n kruidagtige, twee- of meerjarige gewas in die familie Apiaceae. Dit is inheems aan Europa en Asië. Die plante word so genoem na aanleiding van die rangskikking van hul blomme.

Beskrywing

 src=
’n Nabyskoot van die blomme van H. sphondylium.

Die plante word gemiddeld 50-120 cm hoog, met ’n maksimum van 2 m. Die blare kan tot 50 cm lank word. Hulle is veeragtig en harig, en verdeel in segmente van drie tot vyf lobbe.

Die plant het pienkerige of wit blomme met vyf kroonblare. Hulle is gerangskik in groot blomskerms van tot 20 cm in deursnee. Die plant blom gewoonlik tussen Junie en Oktober. Die eindpuntblomskerms is plat bo en die buitenste kroonblare vergroot.[1]

Die blomme word deur insekte bestuif, veral vlieë.[2]

Verspreiding en gebruik

Die plante kom in Europa en Asië voor, asosok in Noord-Afrika. Die Slawiërs het ’n sop daarvan gemaak wat die voorloper van die moderne borsjt met ’n beetbasis was. Die Slawiese naam vir die plant was Борщевик обыкновенный (Borsjtsjewik obiknowjenni), en dit is waar die sop se naam vandaan kom. Die plant groei in klam graslande en is as voer en menslike kos gebruik – van Oos-Europa tot Siberië en Noordwes-Amerika.[3][4]

Die Slawiërs het bereklou in Mei bymekaargemaak en die stamme, blare en blomskerms opgekap. Dit is op ’n warm plek in water laat lê om te gis. Ná ’n paar dae was dit ’n "mengsel tussen bier en suurkool".[5] Dit is dan gebruik om ’n sop met ’n suur smaak en skerp reuk te kook.[6]

In sommige Oos-Europese lande, veral Roemenië, word dit as ’n seksstimuleermiddel gebruik asook om probleme soos onvrugbaarheid en impotensie te behandel. Dit word ook soms vir epilepsie aanbeveel. Daar is egter geen kliniese studies wat die doeltreffendheid van die plant vir enige van hierdie probleme bewys nie.

Verwysings

  1. Parnell, J. en Curtis, Y. 2012. Webb's An Irish Flora. Cork University Press. ISBN 978-185918-4783
  2. (2015) “Competition for pollinators and intra-communal spectral dissimilarity of flowers”. Plant Biology 18: 56. doi:10.1111/plb.12328.
  3. Łuczaj (2013), pp. 20–21.
  4. Kuhnlein & Turner (1986), p. 311.
  5. Łuczaj (2013), p. 21.
  6. Dumanowski, Barszcz, żur i post.

Bronne

  • Pignatti S. - Flora d'Italia – Edagricole – 1982, Vol. II, pag. 237
  • Tutin, T. G. & al. (ed.) (1968). Flora Europaea. (vol.2) Cambridge University Press, Cambridge. [p.365]
  • Łuczaj, Łukasz (2013). Dzika kuchnia (in Polish). Warszawa: Nasza Księgarnia. ISBN 978-83-10-12378-7. Onbekende parameter |trans_title= geïgnoreer (help)AS1-onderhoud: ref=harv (link) AS1-onderhoud: Onbekende taal (link)
  • (1986) “Cow-parsnip (Heracleum lanatum Michx.): an indigenous vegetable of native people of northwestern North America”. Journal of Ethnobiology 6 (2): 309–324.
  • Dumanowski, Jarosław; Jankowski, Rafał, reds. (2011). Moda bardzo dobra smażenia różnych konfektów [A Very Good Way of Frying Various Confections]. Monumenta Poloniae Culinaria (in Polish). vol. 2. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie. ISBN 978-83-60959-18-3.AS1-onderhoud: ref=harv (link) AS1-onderhoud: Onbekende taal (link)

Eksterne skakels

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia skrywers en redakteurs
original
visit source
partner site
wikipedia AF

Heracleum sphondylium: Brief Summary ( Afrikaans )

provided by wikipedia AF

Heracleum sphondylium, of bereklou, is ’n kruidagtige, twee- of meerjarige gewas in die familie Apiaceae. Dit is inheems aan Europa en Asië. Die plante word so genoem na aanleiding van die rangskikking van hul blomme.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia skrywers en redakteurs
original
visit source
partner site
wikipedia AF

Heracleum sphondylium ( Asturian )

provided by wikipedia AST

Heracleum sphondylium, el badullu[1], la branca ursina, espondilio o pie d'osu, ye una planta biañal natural d'Europa, sacante Islandia y Asia. Ta bien estendida por praderíes y pacionales, al pie de carreteres, sebes y montes.

"
Ilustración

Descripción

Yerba bien robusta bienal o perenne de vida curtia. Tien el tarmu buecu y algama los 6 a 12 dm d'altor con fueyes pinnaes y peloses, estremaes en 5-7 lóbulos agudos o compuestos por 3-5 segmentos; tien umbeles d'hasta 20 cm de diámetru de flores blanques. Frutos pequeños elípticu a arrondáu esplanáu, glabro, ampliamante aláu. Floria a final de primavera y nel branu.

Usos

Heracleum sphondylium contién como ingredientes activos un zusmiu irritante ( furanocumarina ) y un aceite esencial, que puede ser utilizáu na medicina herbal como hipotensor, estimulante y dixestivu. Puede preparar como fervinchu , decocción o tintura .

Na cocina puede preparar a los biltos n'ensalaes. Les granes pueden faese macerar n'alcohol pa preparar un llicor prestosu.

N'Europa del Este les fueyes lleldar pa llograr dalgún tipu de cerveza (o Parst bartsch).

Taxonomía

Heracleum sphondylium describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 249. 1753.[2]

Citoloxía

Númberu de cromosomes de Heracleum sphondylium (Fam. Umbelliferae) y táxones infraespecíficos = Heracleum sphondylium L.

[3] n=11.[4]
Sinonimia
  • Heracleum alpinum subsp. benearnense Rouy & Y.G.Camus in Rouy & Foucaud
  • Heracleum alpinum subsp. pyrenaicum (Lam.) Rouy & Y.G. Camus in Rouy & Foucaud
  • Heracleum alpinum var. pyrenaicum (Lam.) Pers.
  • Heracleum austriacum var. elegans Crantz
  • Heracleum ceretanum Sennen
  • Heracleum granatense Boiss.
  • Heracleum longifolium Jacq.
  • Heracleum montanum Schleich. ex Gaudin
  • Heracleum panaces sensu Lange in Willk. & Lange
  • Heracleum pyrenaicum Lam.
  • Heracleum setosum var. granatense (Boiss.) Rouy & Y.G. Camus in Rouy & Foucaud
  • Heracleum setosum Lapeyr.
  • Heracleum sibiricum subsp. longifolium (Jacq.) Arcang.[4]

Propiedaes

  • Tien propiedaes hipotensoras, estimulantes y dixestives.
  • El zusmiu de la planta puede provocar irritación y angüeñes na piel al esponese al sol (fotosensibilización).
  • En poblaciones d'Europa oriental y Asia preparaben una cerveza colos tarmos lleldaos, llamaos el parst o'l bartsch de los polacos.
"
Flores.

Nome común

  • Castellanu: aperauchi grande, belleraca, blanca ursina falsa, branca ursina, branca-ursina alemana, branca-ursina espuria, branca ursina falsa, caliborcia, cancuera, cáncula, cañaheja, copa garbancera, cornases, esfondilio, espondilio, yerba de Hércules, fueyes, lampaza, lampazo, patagallina, pie d'osu, ramaza, talapraos, tanecas, trébole d'osu, tuero, ursina, zebuoda.[4]

Referencies

  1. El Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana tien una definición pa badullu.
  2. «Heracleum sphondylium». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 25 de xunetu de 2013.
  3. Proves Númberos cromosómicos pa la flora española, 300-303. Pastor Díaz, J. (1984) Lagascalia 12(2): 279-280
  4. 4,0 4,1 4,2 «Heracleum sphondylium». Real Xardín Botánicu: Proyeutu Anthos. Consultáu'l 21 de xunu de 2019.

Bibliografía

  • BATTANDIER, J. A. & TRABUT, M. (1888). Flore de l'Algérie. Dicotyledones. [1-184] Monocotyledones par L. Trabut. [p.370]
  • JAHANDIEZ, Y. & R. MAIRE (1932). Catalogue des Plantes du Maroc. [vol. 2] Minerva, Lechevalier éds., Alger. [p.547]
  • QUÉZEL, P. & S. SANTA (1963). NOUVELLE FLORE DE L'ALGÉRIE et des régions désertiques méridionales. vol. [2] CNRS., Paris. [p.670]
  • TUTIN, T. G. & al. (ed.) (1968). Flora Europaea. (vol.2) Cambridge University Press, Cambridge. [p.365]
  • CASTROVIEJO S. & al. (ed.) (2003). Flora Iberica. Real Xardín Botaníco, C.S.I.C. Serviciu de Publicaciones. Madrid. [p.365]

Enllaces esternos

"Cymbidium Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST

Heracleum sphondylium: Brief Summary ( Asturian )

provided by wikipedia AST
Heracleum sphondylium

Heracleum sphondylium, el badullu, la branca ursina, espondilio o pie d'osu, ye una planta biañal natural d'Europa, sacante Islandia y Asia. Ta bien estendida por praderíes y pacionales, al pie de carreteres, sebes y montes.

" Ilustración
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia AST